Jeśli jesteś tech liderem/ką, nie są ci obce wyzwania — napięte terminy, złożone projekty i ciągle rozwijająca się technologia są częścią twojej codziennej pracy. Jednak jedno z najtrudniejszych wyzwań, z jakimi się mierzysz, nie dotyczy kodu ani systemów; dotyczy ludzi. Trudne rozmowy z pracownikami i ich prowadzenie to podstawowa umiejętność, która odróżnia dobrych liderów od tych ponadprzeciętnych. Niezależnie od tego, czy chodzi o radzenie sobie z niedostatecznymi wynikami, przekazywanie trudnych informacji zwrotnych czy rozwiązywanie konfliktów w zespole, te momenty mogą zdefiniować twoje przywództwo.
Ten przewodnik wyposaża cię w praktyczne narzędzia do skutecznego prowadzenia trudnych rozmów, wykorzystując ustrukturyzowane podejście łączące kontraktowanie, inteligencję komunikacyjną (CQ), w tym Process Communication Model (PCM). Zanurzmy się zatem w temat.
Kiedy trudne rozmowy są konieczne: scenariusze, z którymi się spotkasz
Zanim przejdziemy do tego, jak, określmy kiedy. Oto typowe sytuacje, w których może dojść do trudnej rozmowy:
- Niedostateczna wydajność: Pracownik stale nie dotrzymuje terminów lub dostarcza pracę w niewystarczającej jakości.
- Problemy związane z zachowaniem: Członek zespołu wykazuje zachowania destrukcyjne, takie jak częste konflikty z członkami zespołu lub nieadekwatna komunikacja.
- Rozwój kariery: Musisz poinformować pracownika, że nie otrzymał(a) awansu lub że jego/ej rola ulega zmianie.
- Restrukturyzacja / zmiany organizacyjne: Przekazywanie informacji o zwolnieniach lub zmianach w działach.
- Problemy osobiste: Zajęcie się wrażliwymi kwestiami, takimi jak wypalenie zawodowe, zdrowie psychiczne lub problemy osobiste wpływające na wydajność.
Każdy z tych scenariuszy wymaga przemyślanego podejścia, żeby mieć pewność, że rozmowa będzie produktywna i pełna wzajemnego szacunku. I żaden z nich nie jest łatwy: nie ma uniwersalnego podejścia, więc dla tech lidera/ki może to brzmieć jak piekło. Mamy jednak kilka algorytmów, których możesz użyć, żeby przeprowadzić takie spotkanie z sukcesem.
Struktura: Kontraktowanie, CQ i PCM
Aby skutecznie radzić sobie z tymi rozmowami, upewnij się, że bierzesz pod uwagę trzy elementy, aby odnieść sukces, niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdujesz.
- Kontraktowanie: Ustal jasne porozumienia na trzech poziomach — administracyjnym, profesjonalnym i psychologicznym. Więcej o samym kontraktowaniu, poziomach i tym, co należy zrobić, aby mieć pewność, że kontrakt jest kompletny, znajdziesz W TYM ARTYKULE.
- Mięsień inteligencji komunikacyjnej (CQ): Dostosuj swój styl komunikacji, żeby spotkać się z pracownikiem tam, gdzie jest emocjonalnie i psychicznie. Zarządzanie reakcjami, które są zawsze emocjonalne (czy ci się to podoba, czy nie), to nasze zadanie jako liderów/ek: musimy wiedzieć, co wyzwala dane zachowanie i co zrobić, aby je przezwyciężyć lub rozwiązać sytuację, kiedy się pojawi.
- Process Communication Model (PCM): Dostosuj swoje podejście do bazy osobowości pracownika po to, żeby uzyskać maksymalny pozytywny wpływ. Dopasuj język i sposób komunikacji, których potrzebuje druga strona, a nie to, co sam(a) preferujesz najbardziej. To jest kluczowe, żeby rozmowa zakończyła się sukcesem: prowadzisz ją dla niego/ej, a nie dla siebie.
Część 1: Kontraktowanie — przygotowanie gruntu pod sukces
Kontraktowanie polega na stworzeniu jasności i wzajemnego zrozumienia przed, w trakcie i po rozmowie. Jakie są podstawowe elementy 3 poziomów, które znajdują się w środku?
– Kontraktowanie administracyjne: Określ logistykę. Gdzie odbędzie się spotkanie? Jak długo potrwa? Jaki jest plan? Przykład: „Spotkajmy się w moim biurze o 14:00 na 30 minut, żeby omówić ostatnie wyniki projektu”. Zadbaj o to również w trakcie i po spotkaniu. „Jaki jest termin wdrożenia tego, o czym rozmawiamy?”
– Kontraktowanie profesjonalne: Wyjaśnij role i oczekiwania. Podkreśl, że jest to profesjonalna dyskusja, której celem jest znalezienie rozwiązań, a nie obwinianie kogokolwiek za cokolwiek. Przykład: „Moją rolą jest udzielanie informacji zwrotnej i wspieranie cię w ciągłym doskonaleniu; chciał(a)bym, aby twoja rola polegała na dzieleniu się twoją perspektywą i zaangażowaniu się w kolejne kroki, które wspólnie zaprojektujemy podczas tego spotkania”.
– Kontraktowanie psychologiczne: Ustal emocjonalny ton, tworząc przestrzeń dla pracownika. Przyznaj, że rozmowa może być trudna, ale upewnij się, że skupiasz się na jej pozytywnym wyniku. Przykład: „Wiem, że to może być niekomfortowe, ale chcę, żebyś wiedział(a), że mówię to z pozycji wsparcia i chęci pomocy w odniesieniu sukcesu”.
Część 2: Rozwijaj swój mięsień CQ
Inteligencja komunikacyjna (CQ) to zdolność do dostosowywania stylu komunikacji do sytuacji oraz potrzeb i preferencji drugiej osoby. W trudnych rozmowach oznacza to równoważenie skupienia z odpowiedzialnością za proces. Jakie są 3 najłatwiejsze rzeczy, które możesz zrobić jako lider(ka), żeby mieć pewność, że używasz swojej siły CQ?
– Słuchaj aktywnie: Naprawdę słuchaj tego, co mówi pracownik, nie przerywając mu/jej ani nie wyciągając pochopnych wniosków. Rób notatki. Parafrazuj, sprawdzaj, czy rozumiesz to, co pracownik chciał, abyś zrozumiał. Nie zakładaj, sprawdzaj.
– Uznaj emocje: Jeśli pracownik jest zdenerwowany, zły lub defensywny, nazwij emocję bez osądzania. Przykład: „Widzę, że ta informacja zwrotna jest dla ciebie frustrująca” lub „Rozumiem, że ta sytuacja sprawia, jesteś mega wkurzony/a”. Nie lekceważ stanu, pozwól mu być, sprawdź, jakie informacje kryją się pod tą emocją. Wykorzystaj to w fazie generowania rozwiązania.
– Zachowaj spokój i koncentrację: Utrzymuj stały ton i unikaj eskalacji napięcia, nawet jeśli emocje są mocne. Wiem, że to jedna z najtrudniejszych rzeczy do zrobienia: najczęściej wpadamy w złość, gdy druga osoba jest zła. Odzwierciedlamy się nawzajem, tak działa nasz mózg. Ale mając tego świadomość, możemy zatrzymać automatyczny schemat i przełamać go, będąc człowiekiem bardziej uważnym i zorientowanym na cel. Kiedy zaobserwujesz coś takiego, powiedz sobie: „Jaki jest cel tej rozmowy? Co chcę tu osiągnąć?”. Tego rodzaju przypomnienie przeniesie cię z powrotem do stanu OK-OK i będzie kontynuowane z bardziej przejrzystym poglądem na umysł.
Część 3: Dostosuj swoje podejście do PCM — mów ich językiem
Process Communication Model (PCM) identyfikuje sześć typów osobowości, z których każdy ma unikalne preferencje komunikacyjne i wzorce stresu. Zrozumienie tych typów pozwala na skuteczne dostosowanie przekazu. Oto krótkie podsumowanie:
1/ Analityk: Logiczny, zorganizowany, ceni dane i strukturę.
– Podejście: Bądź jasny, rzeczowy i podawaj szczegółowe wyjaśnienia.
– Zachowanie stresowe: Może stać się nadmiernie krytyczny lub perfekcjonistyczny, atakować innych za brak myślenia lub logicznego podejścia.
2/ Nieugięty: Zasadniczy, oddany, ceni uczciwość i zaangażowanie.
– Podejście: Odwołuj się do ich poczucia celu i zasad.
– Zachowanie stresowe: Może stać się osądzający lub nieelastyczny, narzucać swoje przekonania innym, atakować za brak przestrzegania procesu lub brak jasnych wartości.
3/ Rebel: Zabawny, spontaniczny, ceni zabawę i kreatywność.
– Podejście: Używaj humoru i utrzymuj dynamiczną rozmowę.
– Zachowanie stresowe: Może stać się sarkastyczny lub wycofany, nie brać odpowiedzialności za swoje czyny, obwiniać innych.
4/ Empata: Empatyczny, ciepły, ceni relacje i więzi.
– Podejście: Skupia się na emocjach i wpływie na osobę.
– Zachowanie stresowe: Może stać się nadmiernie przepraszający lub wycofany, popełniać błędy, People Pleaser.
5/ Marzyciel: Refleksyjny, introspektywny, ceni samotność i wyobraźnię.
– Podejście: Daj im czas na przetworzenie i refleksję przed odpowiedzią.
– Zachowanie stresowe: Może stać się pasywny lub niereagujący.
6/ Działacz: Perswazyjny, elastyczny, ceni wyniki i działanie.
– Podejście: Bądź bezpośredni i skup się na wynikach.
– Zachowanie stresowe: Może stać się manipulujący lub lekceważący, tworzyć dramat, gdy się nudzi.
Przykład w działaniu: Jeśli zajmujesz się słabymi wynikami z Analitykiem, podaj konkretne dane dotyczące niedotrzymanych terminów lub błędów i zasugeruj ustrukturyzowany plan poprawy. W przypadku Empaty w tej samej sytuacji zacznij od docenienia jego wysiłku i wyrażenia empatii, zanim omówisz obszary rozwoju.
Checklista: przed, w trakcie i po rozmowie
Przed spotkaniem:
- Przygotuj się: Zapisz kluczowe punkty, które chcesz omówić.
- Zbierz fakty: Przygotuj konkretne przykłady, żeby rozmawiać na faktach
- Przewiduj reakcje: Zastanów się, jak pracownik może zareagować w oparciu o swoją bazę osobowości PCM.
- Ustal intencje: Zdecyduj o pożądanym wyniku rozmowy.
Podczas spotkania:
- Zacznij od kontraktu: Jasno określ cel spotkania, jego strukturę i to, co chcesz osiągnąć na końcu.
- Zastosuj techniki CQ: Słuchaj aktywnie, uznaj emocje, bądź czujny/a na sygnały i reaguj adekwatnie.
- Dopasuj swoje podejście: Dostosuj swój styl komunikacji w oparciu o narzędzia, które daje PCM.
- Współpracuj nad rozwiązaniami: Współpracuj, żeby określić wykonalne rabialne kroki i upewnij się, że do planu działania ustaliliście pełny kontrakt.
Po spotkaniu:
- Kluczowe punkty kontraktu: Podsumuj to, co zostało omówione i uzgodnione.
- Dalsze działania: Skontaktuj się z pracownikiem, żeby upewnić się, że postępy są widoczne i w razie potrzeby zapewnij dodatkowe wsparcie. Zaplanuj spotkanie lub regularne check-iny, żeby sprawdzać czy nie ma między wami żadnych rozbieżności.
- Zastanów się nad swoim podejściem: Oceń, co poszło dobrze w tej rozmowie, a co można by poprawić w przyszłości.
Przykład z życia: Radzenie sobie z niską efektywnością Empaty
Wyobraź sobie, że musisz zająć się słabą wydajnością Marii, Empatki w bazie osobowości, która ceni relacje i więzi emocjonalne.
- Przed spotkaniem: Przygotuj konkretne przykłady niedotrzymanych terminów, ale także zwróć uwagę na jej pozytywny wkład w morale zespołu, atmosferę lub relacje, które budujemy razem jako zespół.
- Podczas spotkania: Zacznij od powiedzenia: „Maria, dziękuję za spotkanie ze mną dzisiaj. Naprawdę doceniam, jak bardzo ostatnio wspierałaś swoich kolegów z zespołu”. Następnie łagodnie przechodzisz do informacji zwrotnej: „Zauważyłem pewne opóźnienia w twoich ostatnich zadaniach i chciał(a)bym, żebyśmy wspólnie pracowali nad ich poprawą”. Nie używaj ALE, JEDNAKŻE ani ich pochodnych (mogą zabić tę część rozmowy).
- Dostosuj swoje podejście: Używaj empatycznego języka, takiego jak „Wiem, że ostatnio było dużo pracy — jak mogę cię wesprzeć w utrzymaniu realizacji celów? Co czujesz, że byłoby dla ciebie przydatne w tej chwili?”
- Po spotkaniu: Tydzień później wysyłasz szybką wiadomość e-mail z potwierdzeniem: „Cześć Maria, chciałam/em tylko sprawdzić, jak idzie nam z nowym harmonogramem, który omówiliśmy — daj mi znać, czy mogę jeszcze w czymś pomóc”.
Finalne przemyślenia: Trudne rozmowy to okazje
Trudne rozmowy mogą nigdy nie wydawać się łatwe, ale nie muszą być niemożliwe. Dzięki przygotowaniu, zrozumieniu i zdolności adaptacji możesz zamienić te chwile w okazje do rozwoju — zarówno dla siebie, jak i dla swoich pracowników. Wykorzystując kontraktowanie, CQ i PCM, nie tylko będziesz skuteczniej poruszać się po trudnych dyskusjach, ale także budować silniejsze relacje i zdrowszą kulturę zespołu.
Więc następnym razem, kiedy staniesz w obliczu trudnej rozmowy 1:1, pamiętaj o tym przewodniku — i prowadź rozmowy z pewnością siebie!
PS. Chcesz więcej takich treści? Tygodniowa dawka wiedzy, inspiracji i materiałów już dostępna. Zapisz się do Leman Leadership Pulse!