Walcz. Uciekaj. Zamarzaj. To 3 rzeczy, które robi nasz mózg za każdym razem, kiedy stoimy w obliczu trudnej sytuacji, zmiany lub innej sytuacji, która wydaje się nam zagrażający w jakikolwiek sposób. A wybory czy decyzje zawodowe dla wielu z nas są czymś, czego nie lubimy robić – są stresujące i trudne. Nawet kiedy zmiana w karierze jest na lepsze, czujemy się nieswojo – w naszej głowie może oznaczać to, że ponieśliśmy jakąś porażkę, zawodzimy innych ludzi lub siebie.
Kiedy myślę o wszystkich powodach, dla których ludzie nie podejmują decyzji dotyczących swojej kariery, widzę, że boimy się zmiany. Bo nie wiemy, co nas czeka w nowym miejscu. Może będzie gorzej niż teraz? Może to, gdzie jesteśmy obecnie nie jest idealne, ale nie jest przecież aż tak źle (nawet jeśli jest). Wiemy jak na co dzień działać w ramach całego systemu. Może zadania nie są najciekawsze, ale przynajmniej wiemy, co mamy robić.
Czasami nie wiemy, co chcemy dalej robić w życiu zawodowym. Zrobiliśmy studia, rozpoczęliśmy pracę, potem kolejną i czas leciał. Czuliśmy się całkiem komfortowo – może nie jesteśmy cały czas super podekscytowani, ale jest w porządku.
Jest ok.
Nie tak źle.
Te dwa krótkie zdania potrafią dosłownie zabić nas od środka. Kiedy prowadzę procesy coachingu kariery w organizacjach, 90% przypadków, o których mówimy, zaczyna się od: „Ola, czuję, że utknąłem/ęłam w swojej karierze. Nie wiem, co dalej robić, nie mam pojęcia, nie jestem pewien/na, jakie kolejne kroki mogę podjąć, żeby się wydostać z tej sytuacji”.
Odpowiedzmy więc na to pytanie. Mam nadzieję, że będzie to pomocne dla wszystkich, którzy czytają dzisiaj ten artykuł. Co możemy zrobić, kiedy czujemy, że utknęliśmy w swojej karierze?
Rzecz nr 1: zrób listę wszystkiego, co możesz i chcesz zrobić w swojej karierze
Kiedy robimy to, co lubimy – co nas pasjonuje i jest związane z naszymi wartościami, zawsze jest łatwiej, przyjemniej i z lepszym efektem na koniec dnia. Oczywiście nic nie jest idealne – zawsze są rzeczy, które należy zrobić i które nas nie zachwycają. Najważniejszą rzeczą jest proporcja – jeśli mamy proporcję 80/20 (rzeczy, które chcemy zrobić, vs. rzeczy, które należy zrobić), to jest okey. Jeśli jest odwrotnie, oznacza to, że warto byłoby cofnąć się o krok i zastanowić, co mogłoby się zmienić, żeby tę sytuację odwrócić. A warto dlatego, że dłuższe przebywanie w tej przestrzeni doprowadzi do wypalenia, frustracji, problemów ze zdrowiem psychicznym, a nawet problemów w życiu prywatnym. Wszystko jest ze sobą połączone.
Pierwszą rzeczą, którą możesz zrobić, kiedy utkniesz w swojej karierze, jest sporządzenie listy rzeczy, które lubisz robić. Możesz to zrobić w arkuszu Excel, na kartce papieru lub w innym narzędziu (cyfrowym lub nie). Samo narzędzie nie ma większego znaczenia – wybierz coś, co pomoże ci uporządkować myśli i będzie pomocne w dalszych krokach.
Zrób listę zadań, projektów, mikroelementów, które sprawiają, że czujesz się dobrze w pracy. Możesz wesprzeć się pytaniami:
- Co lubię robić?
- Kiedy (w jakich sytuacjach) czuję, że tracę poczucie czasu?
- Kiedy (w jakich sytuacjach) czuję, że jestem częścią czegoś / że przynależę?
- Kiedy (w jakich sytuacjach) czuję, że dostarczam innym wartość?
- Co jest moją pasją?
- Jakie rzeczy w pracy są dla mnie naturalne?
- Jakie są moje główne talenty (możesz dodać tutaj w odpowiedzi twoje TOP 5 talentów?
- W jakim obszarze jestem ekspertem, czuję się najmocniej, mogę odpowiedzieć na wiele pytań?
- Kiedy czuję, że korzystam z całego mojego potencjału?
- Jakie kompetencje / umiejętności (społeczne i techniczne / specjalistyczne) mam w tym momencie?
My (jako ludzie) mamy silną tendencję do skupiania się na naszych słabościach – na tym, co robimy źle lub gdzie nie jesteśmy doskonali albo wystarczająco dobrzy. Dlatego zachęcam was, żeby zacząć od tej listy – zobaczyć, w ilu rzeczach jesteście naprawdę dobrzy. Usprawni to proces podejmowania decyzji dotyczących kolejnych kroków w karierze.
Rzecz nr 2: zrób listę wszystkiego, czego nie możesz i nie chcesz zrobić
Lista rzeczy do nie-zrobienia jest równie ważna jak lista rzeczy do zrobienia.
Zrób listę rzeczy, których nienawidzisz robić. Robi ci się niedobrze na samą myśl o tym. Rzeczy, które, gdy o nich pomyślisz, sprawiają, że chcesz rzucić L4. Wszystko, co po prostu robisz (bez jakiegoś większego poczucia satysfkacji), lub nudzisz się śmiertelnie, kiedy w ogóle o tym pomyślisz (nie wspominając już o robieniu tego). Każda rzecz, która prowadzi cię do strefy znudzenia lub wypalenia.
Możesz wesprzeć się w tej części zadając pytania:
- Czego nienawidzę robić?
- Czego nie wiem / nie umiem zrobić i nie chcę się tego uczyć (i dlaczego)?
- Kiedy czuję, że chcę rzucić L4?
- Jaka jest najgorsza rzecz w mojej głowie przed każdym poniedziałkiem?
- Co sprawia, że odliczam dni do piątku / następnych wakacji?
- Kiedy czuje się głupio / niewystarczająco dobrze / niewystarczająco wyedukowanie / gorzej niż inni?
- Kto sprawia, że tak się czuję?
- Jakie sytuacje wysysają ze mnie energię?
- Spędzanie czasu z kim sprawia, że czuję jakbym umierał(a) od wewnątrz?
- Jakie zadania są dla mnie stratą czasu?
- Jakie elementy mojej pracy nie dowożą wartości nikomu?
Pomyśl o swoich obecnych lub wcześniejszych doświadczeniach związanych z pracą. Jeśli niektóre elementy się powtarzają, nie ma problemu – jest to również informacja, że w Twoich wyborach istnieje pewien wzorzec, na który możesz zwracać większą uwagę przy wyborze kolejnej przestrzeni kariery dla siebie.
Rzecz nr 3: stwórz plan działania, żeby pomóc twojej wymarzonej karierze się urealnić
Wszystkie pytania, które znajdziesz powyżej, możesz wykorzystać do stworzenia struktury wokół swoich myśli. Bądź jak najbardziej konkretny/a, odpowiadaj szczerze – pamiętaj, że ta lista jest tylko dla ciebie (chyba, że zdecydujesz inaczej). Oczywiście ta lista nie jest zamknięta – zawsze możesz dodać własne pytania lub przemyślenia. To narzędzie dla ciebie – spraw, by było przydatne w twoim konkretnym kontekście i sytuacji.
Kiedy już to zrobisz, następnym krokiem będzie plan działania. Jakie pozycje z listy chcesz wykorzystać na kolejnym etapie kariery? Podkreśl je wszystkie. Uwzględnij swoje talenty – to ważne, żeby na co dzień jak najczęściej robić rzeczy, które nie wymagają od nas dużo energii, są naturalne. Pozbycie się której rzeczy z listy tych, których nie chcesz robić, jest dla ciebie najważniejsze – czego powinieneś/nnaś unikać? Staraj się nie podkreślać całej listy, stworzenie idealnego świata może być trudne. Wybierz te, które sprawiają ci największy problem, niech będzie to 3-5 elementów max. To uprości proces eliminacji i sprawi, że ulżysz swojej karierze w dość znaczący sposób w krótkim czasie.
Formalnie są do wyboru co najmniej 2 scenariusze – albo masz w głowie stanowisko, które chcesz objąć w najbliższej przyszłości, albo nie.
Jeśli tak – odśwież swój profil na LinkedIn oraz swoje CV i wyślij jak najwięcej aplikacji do firm, które uznasz za interesujące. Nie martw się przesadnie, jeśli w pierwszym podejściu nie masz wielu odpowiedzi. Pamiętaj, że wiele organizacji (zwłaszcza korporacji globalnych) ma na swoich platformach rekrutacyjnych roboty, więc rekruter nie widzi nawet CV, które wysyłają kandydaci. Dlatego tak ważne jest stawianie na ilość – jeśli wyślesz tylko 2-3 aplikacje, może okazać się, że nie wystarczy to, żeby przejść przez silnik słów kluczowych na platformie rekrutacyjnej. Popytaj swój network czy znają kogoś, kto szuka pracownika w twoim profilu albo czy w ich organizacjach są otwarte procesy rekrutacji, na które mogą cię polecić. Sieć kontaktów jest najszybszą metodą na znalezienie pracy – korzystaj z tego, kiedy to tylko możliwe.
Jeśli nie – znajdź kogoś, kto poprowadzi cię dalej i podpowie, jakie są na rynku pozycje, które obejmą twoją listę rzeczy do zrobienia oraz te, których nie chcesz robić. Może to być twój manager, specjalista HR w Twojej organizacji, doradca / coach kariery lub ja. Ważne jest, żeby maksymalnie ułatwić określenie tego, co cię czeka na rynku, ale też twoich talentów i potencjału. Wszystko to po to, żeby uniknąć frustracji związanej z długim procesem mapowania i eliminowania tego, czego chcesz, a czego nie chcesz dalej robić. Może to zabrać całą ekscytację i zabawę związaną z procesem poszukiwania i zmiany, a wcale tego przecież nie chcemy.
Jeśli widzisz, że musisz się czegoś nauczyć – uzupełnij braki w umiejętnościach, uwzględnij to w planie działania z konkretnymi terminami. Zawrzyj ze sobą kontrakt – to zmniejszy prokrastynację i wymówkę „nie mam czasu”. Skorzystaj z OKRów, jeśli dzięki temu łatwiej będzie ci podążać za swoimi decyzjami. To niezwykle ważne, aby się ruszać, iść do przodu. Kiedy już będziesz mieć strukturę, wsparcie i będziesz wiedział(a), jaki będzie następny krok na twojej ścieżce, dalsze działanie będzie łatwiejsze, mniej przerażające i bolesne dla twojego umysłu i ciała.
Najważniejsza rzecz z tego artykułu
Kiedy czujesz, że utknąłeś/ęłaś, najlepszym sposobem na wyjście z tego uczucia są konsekwentnie wykonywane małe kroki. Struktura, analiza i planowanie to najlepszy sposób, żeby znaleźć się w lepszym miejscu i znów mieć cel. Kiedy jesteś sfrustrowany/a w swojej obecnej pracy, potrzebujesz ponownie znaleźć sens, złapać motywację wewnętrzną, moc do dalszego działania.
Zadaj sobie pytanie, czego chcesz, a czego nie chcesz robić. Znajdź osoby, które mogą cię wesprzeć – bezpośrednio lub pośrednio. Mogą cię zainspirować, nawet jeśli tylko słuchasz ich rozmów (w podcastach, rozmowach TED lub filmach na YouTube) lub czytasz o nich. Znajdź osobę (lub więcej osób), która już zrobiła to, co ty chcesz. Dowiedz się, jak tego dokonali i zainspiruj się. Nie oznacza to, że musisz kopiować i wklejać w swoim życiu to, co wdrożyli. Chodzi raczej o odkrycie tego, czego dokonali i decyzję, co przyda się w twoim życiu, indywidualnej sytuacji lub zasobach, które posiadasz.
To twoje życie. I spędzasz bardzo dużo czasu w pracy. Nie marnujmy go tam, gdzie nie ma to sensu i nie przynosi żadnej wartości.
