Czy znasz chociaż jedną osobę, która zawsze ma zdanie na dany temat? Kieruje się silnym zestawem wartości i na tym opiera się większość decyzji, które podejmuje? Osoba godna zaufania: jeśli mówi, że coś będzie zrobione, to na 100% to zrobi? To właśnie Nieugięty.
Pierwszy z sześciu typów osobowości w Process Communication Model (PCM), koncepcji stworzonej przez Taibiego Kahleba. Możesz wkrótce przeczytać o tej koncepcji TUTAJ, żeby mieć podstawową strukturę wokół tego, o co tak naprawdę chodzi w PCM.
Dzisiaj chciałabym, żebyśmy mieli opis tego, kim jest Nieugięty, po to, żeby wiedzieć, co robić, kiedy rozpoznamy ten typ w Bazie drugiej osoby. Oznacza to, że jest to pierwsze piętro ich struktury osobowości, gdzie posiadają większość zasobów, kompetencji i umiejętności. Baza to także to, jaki jest najbardziej naturalny sposób porozumiewania się drugiej osoby i przez jakie okulary patrzy na świat. Dlatego dzisiaj dowiemy się, kim jest Nieugięty, jak się poruszać, kiedy ta osoba jest przed nami i co zrobić, żeby skutecznie się z nią komunikować.
Jak rozpoznać Nieugiętego?
Nieugięty to osoba, która ocenia otaczający ją świat, porównując go ze swoimi wartościami i przekonaniami. Ich postrzeganie opiera się na opiniach, a wiele sytuacji z Nieugiętymi wiąże się z porównywaniem jednej rzeczy do drugiej. Jak się czują, jak myślą i jak na co dzień działają w odniesieniu do prawa, zasad, polityk, sposobu pracy. W otoczeniu ludzi są lojalne i cenią sobie zaufanie. Zawsze dotrzymują obietnic: Nieugiętemu nie sposób nawet pomyśleć o niedotrzymaniu słowa. Jeśli powiedzą, że coś zrobią, zrobią to bez względu na wszystko. Nie musimy więc zadawać im kilka razy pytania typu: „Czy zamierzasz to zrobić? Jaki jest postęp?”, ponieważ zawsze będą to robić (właściwie tego rodzaju pytania doprowadzają Nieugiętego do szału).
Jak rozpoznać tę osobę, jeśli nie mamy jeszcze jej struktury osobowości? Możesz słuchać słów, których używają.
Dla Nieugiętego będzie to: “W mojej opinii…”, „Wierzę…”, „Moim zdaniem…”, „Powinniśmy coś zrobić” lub…nie powinniśmy czegoś robić”, „Ufam…”, „Ważne jest dla mnie…”, „Najważniejsze jest…”.
Mówią te słowa, bo widzą świat przez pryzmat opinii i wartości: tak właśnie Nieugięty jest najbardziej widoczny. Mówimy oczywiście o zachowaniu, kiedy przebywa w strefie OK-OK. Chodzi o to, żeby mieć swoją opinię, ale także zawsze mieć dobre intencje. Nie chodzi o narzucanie opinii bez względu na wszystko ani o to, by kogoś skrzywdzić.
Mają zdanie na każdy temat, a nawet jeśli nie (np. czymś się zupełnie nie interesują), to mają na ten temat swoje zdanie. Na przykład: „Ok, nie interesuję się polityką, bo naprawdę mnie to nie interesuje: nie chcę tracić czasu na ten temat”. Na tym przykładzie widać, że zawsze jest jakaś opinia, nawet jeśli na pierwszy rzut oka jej nie ma. Co ważne, Nieugięty nie ma żadnego problemu z wypowiadaniem tych opinii na głos. I nie chodzi tu o bycie niegrzecznym: chodzi o bycie wytrwałym i posiadanie głosu, który ma znaczenie (w życiu zawodowym i/lub prywatnym). Oczywiście ważne jest JAK opinia jest przekazywana (trzeba to powiedzieć z perspektywy OK-OK). Jeśli nie – to inna część historii.
Czego Nieugięty potrzebuje w komunikacji?
- Nieugięty potrzebuje procesu komunikacji, w którym ma szansę wyrazić swoje opinie. Dla nich również niezwykle ważne jest posiadanie partnera, z którym mogą wymieniać się opiniami.
- Aby komunikacja z Nieugiętym była skuteczna, potrzebujemy korzystać z pytającego kanału komunikacji. Oznacza to, że niezbędne jest zadawanie pytań dotyczących ich opinii na określone tematy. Przykładowo, kiedy chcemy oddelegować jakieś zadanie i żeby zajął się nim wybrany pracownik, świetnym podejściem będzie mu o tym opowiedzieć, a potem zapytać o opinię na ten temat. „OK, oto zadanie X, co o nim sądzisz? Co Twoim zdaniem jest ważne, żeby skutecznie je ukończyć? Jaką wartość możemy zbudować, realizując wspólnie to zadanie?” Zadawanie tego rodzaju pytań to coś, co możemy zrobić, aby skontaktować się z Nieugiętym. Kiedy już będą ok z zadaniem, możemy porozmawiać o szczegółach (zakres, termin, wsparcie, wymagana nauka itp.).
- Cenią demokratyczny styl interakcji. Oznacza to, że naprawdę dobrze radzą sobie z podejmowaniem decyzji we współpracy z innymi. Lubią dyskusje, burze mózgów, cenią informację zwrotną. A najgorsze, co możemy zrobić kontaktując się z Nieugiętym, to skorzystać z dyrektywnego kanału komunikacji. Mówienie im, co mają robić, nawet bez pytania, jest czymś, czego nienawidzą. Kiedy po drugiej stronie rozmowy ma osobę autokratyczną, popada w zachowania agresywne. Będąc w tej strefie, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że zaatakują inne osoby. Zatem demokratyczny styl interakcji i pytający kanał komunikacji to klucz do sukcesu.
- Nieugięty ciągle poszukuje odpowiedzi na swoje pytanie egzystencjalne: czy jestem godny zaufania? Dobrze jest odpowiedzieć wprost na to pytanie, zwłaszcza kiedy widzimy, że ta osoba znajduje się pod jakimś stresem lub presją. Dla nich poniższe równanie jest jedyną słuszną prawdą:
Jestem godny zaufania = Jestem wartościową osobą
- Potrzeby motywacyjne związane z tym typem PCM to rozpoznanie pracy zgodnej z zasadami i rozpoznanie przekonań. Warto o tym wiedzieć, bo kiedy te potrzeby nie zostaną zaspokojone, Nieugięty wpada w dystres (negatywny stres) i traci dostęp do swoich umiejętności oraz zdolności do jasnego myślenia. Rozpoznanie pracy zgodnej z zasadami oznacza, że jesteśmy postrzegani jako ludzie ze względu na to, co dostarczamy w pracy i ta realizacja jest zgodna ze sposobami pracy uznanymi w danej organizacji, zgodnie z przepisami lub w zgodzie z określonym procesem lub strukturą. Rozpoznanie przekonań oznacza, że docenia się nas za nasze wartości, opinie i przekonania na dany temat. Możemy zaspokoić obie te potrzeby, podkreślając to, co dana osoba zrobiła – nie to, kim jest (taka jest potrzeba Empaty), ale to, co zapewniła, skupiając się na tych dwóch kryteriach.
Kiedy wiemy, że Nieugięty jest w dystresie?
Co znaczy być w dystresie? Bycie w dystresie oznacza, że nie nasze potrzeby motywacyjne są niezaspokojone i wchodzimy w sekwencję stresu przypisaną do określonego typu PCM. Tak więc, jeśli po drugiej stronie procesu komunikacji masz Nieugiętego, a jego potrzeby są sfrustrowane, popada on w dystres i wtedy zobaczysz 3 kroki sekwencji.
- Driver: Ty musisz być idealny dla mnie. Na pierwszym poziomie dystresu Nieugięty skupia się na rzeczach, które nie są wystarczająco dobre, w jakiś sposób niewystarczająco doskonałe. Będą bardziej szukać błędów, niż doceniać rzeczy, które zostały zrobione dobrze. Możemy zaobserwować używanie dużych, skomplikowanych słów lub zadawanie skomplikowanych i trudnych pytań. Widząc tego typu zachowania, możemy zaproponować uznanie, a następnie właściwy, pytający kanał komunikacji i percepcję opinii (np. „Szanuję twoją pracę na najwyższym poziomie. Wiem, że dzięki temu nasz zespół osiąga wyniki przewyższające średnia. Jaka jest twoja opinia na temat podejścia X, które wymyśliłam, żeby zrobić to szybciej, bez utraty jakości?). BUM! Wracamy do strefy OK-OK i możemy porozmawiać racjonalnie.
- Maska atakującego. Jeśli nie zatrzymamy Drivera, wchodzimy w drugi poziom dystresu, jakim jest maska. Na pierwszym poziomie dość łatwo jest kogoś z tego wyciągnąć, ale na drugim poziomie nie jest to już takie proste. Jak w prawdziwym życiu: gdy ktoś ma na twarzy maskę, czasami nawet trudno go rozpoznać. Kiepsko. Nieugięty w masce atakuje innych za brak „właściwych” wartości i postępowania według nich, np. „Nie dbasz o swoich klientów!” lub „Powinieneś być bardziej zaangażowany!”. Mogą narzucać swoje przekonania innym, traktując je jako jedyne słuszne. Kiedy widzimy tego rodzaju zachowanie, podejście jest takie samo, jak w przypadku Drivera: zaspokojenie odpowiednich potrzeb motywacyjnych i użycie odpowiedniego kanału oraz percepcji.
- Piwnica: Czarna Rozpacz. Czas na wypłatę. Pierwszy i drugi poziom niepokoju przekonał Nieugiętego, że wszystko i wszyscy są beznadziejni. Nie ma ludzi z wartościami, nikomu nie zależy na pracy według zasad, procesów i sposobów pracy, które są ważne dla najwyższej jakości wartości dostarczanej innym. Wypłata to swojego rodzaju kupon, który chowamy do kieszeni i jak już się nam ich nazbiera większa liczba, przyjdzie czas na wspomnianą wyżej wypłatę.
Bycie w dystresie oznacza dla nas tyle, że nie myślimy jasno. Kiedy tak się dzieje, nie mamy dostępu do naszego bazowego zestawu umiejętności, kompetencji radzenia sobie w różnych (szczególnie stresujących i trudnych) sytuacjach, nie jesteśmy w stanie adekwatnie zareagować (nawet jeśli racjonalnie wiemy, jak to zrobić). Dlatego tak ważne jest, aby najpierw wrócić do OK-OK, do naszej Bazy, a potem – gdy już tam będziemy, udać się i uporać się z sytuacją. Tego rodzaju podejście zawsze się sprawdzi, niezależnie od bazowego typu PCM drugiej osoby. Warto zapamiętać kolejność tej sekwencji, bo jest ona bardzo powtarzalna. Ćwicząc rozpoznawanie wzorców, ćwiczymy nasze mięśnie odpowiedniego reagowania, bez wpadania w niepokój. Maska zaprasza maskę: co oznacza, że zachowanie w obliczu dystresu będzie miało na nas wpływ i nawet jeśli będziemy w strefie OK-OK, możemy przejść na ciemną stronę mocy. Świadomość tego, co się dzieje, daje nam narzędzia do ochrony siebie i wspierania innych w powrocie do równowagi.
Najważniejsza rzecz z tego artykułu
Nieugięty jest osobą, z którą świetnie się współpracuje. Kiedy mówią, że coś zrobią, możemy być pewni, że tak się stanie, bez względu na wszystko. Nie musimy nawet dwukrotnie sprawdzać: w przypadku Nieugiętych nie da się nie dostarczyć rzeczy, na które się zgodzili, jest to wpisane w ich DNA. Ich mocne zasady, wartości i potrzeba zaufania na wysokim szczeblu czynią z nich świetnych partnerów, na dobre i złe.
Oczywiście, będąc w dystresie, tracą dostęp do tych zasobów i udają się w niezbyt dobre dla siebie i innych miejsce. Praca z tym wymaga od nas większej świadomości, bycia uważnym na to, co dzieje się z nami (jeśli jesteśmy Nieugiętymi w Bazie) i innymi ludźmi (kiedy Nieugięty jest po drugiej stronie procesu komunikacji). Zapraszam nas wszystkich do obserwowania zachowań opisanych w artykule już od dzisiaj. Może to nam pomóc bardziej, niż nam się wydaje, niezależnie od rodzaju relacji, kontekstu czy sytuacji, w jakiej się znajdujemy. Zawsze warto rozwijać się w tym obszarze.
PS. Jako pierwsze ćwiczenie po przeczytaniu tego artykułu możesz policzyć, ile razy wyraziłam swoją opinię w całym tekście (moją bazą jest Nieugięty, więc powinno być dość widoczne) 🙂
